درمان اگزما یا درماتیت

اگزما یا درماتیت، یکی از بیماری‌های التهابی پوست است که می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری پوستی که اصولا با خارش، قرمزی، خشکی پوست و التهاب همراه است، نه تنها جنبه‌ی فیزیکی بلکه جنبه‌ی روانی زندگی فرد را نیز درگیر می‌کند. عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمنی نقش مهمی در بروز این بیماری دارند. از آنجا که اگزما می‌تواند مزمن شود، شناخت دقیق آن و آگاهی از روش‌های درمانی موجود اهمیت زیادی دارد. در ادامه به بررسی کامل این بیماری، تفاوت آن با قارچ پوستی، انواع درماتیت‌ها و روش‌های درمانی نوین مانند لیزر خواهیم پرداخت.

اگزما یا درماتیت چیست؟

عارضه اگزما در اصطلاح پزشکی به نام درماتیت (Dermatitis) و یا درماتیت آتوپیک (Atopic Dermatitis) شناخته می‌شود. درماتیت اصطلاحی کلی برای التهاب پوست است که انواع مختلفی دارد. شایع ترین نوع آن، درماتیت آتوپیک یا همان اگزما است. این بیماری پوستی عموما به صورت خشکی، خارش، قرمزی، التهاب و گاهی تاول یا پوسته پوسته شدن ظاهر می‌شود. اگزما می‌تواند ناشی از واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به عوامل خارجی یا داخلی باشد و اغلب به صورت مزمن یا عود کننده بروز می‌کند.

انواع اگزما یا درماتیت

شناخت انواع اگزما به تشخیص بهتر بیماری و انتخاب درمان مناسب کمک می‌کند. در ادامه مهم ترین انواع اگزما یا درماتیت را معرفی می‌کنیم:

درماتیت آتوپیک (Atopic Dermatitis)

فراوان ترین نوع اگزماست که اغلب در دوران کودکی آغاز می‌شود و ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. درماتیت آتوپیک با خارش شدید، خشکی، التهاب و گاهی زخم همراه است. این نوع اگزما با بیماری‌های آلرژیک مانند آسم و تب یونجه همراهی دارد و زمینه ژنتیکی دارد.

درماتیت تماسی (Contact Dermatitis)

زمانی اتفاق می‌افتد که پوست با مواد تحریک کننده یا آلرژن تماس پیدا کند. این نوع به دو دسته تقسیم می‌شود:

• درماتیت تماسی تحریکی: مانند تماس با شوینده‌ها یا مواد شیمیایی.
• درماتیت تماسی آلرژیک: ناشی از آلرژی به موادی مانند نیکل، لاتکس یا برخی داروها.

درماتیت سبورئیک (Seborrheic Dermatitis)

این نوع در نواحی چرب پوست مانند پوست سر، اطراف بینی، ابروها و قفسه سینه دیده می‌شود. با پوسته ریزی سفید یا زرد و چرب همراه است. شوره سر یکی از اشکال خفیف درماتیت سبورئیک است.

درماتیت دیس هیدروتیک (Dyshidrotic Dermatitis)

این نوع به صورت تاول‌های کوچک، خارش دار و گاه دردناک در کف دست، کناره‌های انگشتان یا کف پا ظاهر می‌شود. استرس، تعریق بیش از حد و تماس با فلزات از عوامل تشدید آن هستند.

درماتیت نومولار (Nummular Dermatitis)

ویژگی این نوع، ضایعات گرد یا بیضی شکل، قرمز و پوسته دار روی پوست است که اغلب با خارش همراه‌اند. این نوع اگزما در ساق پا، دست‌ها یا تنه بروز می‌کند.

درماتیت استازیس (Stasis Dermatitis)

در افرادی که دچار نارسایی وریدی یا مشکلات جریان خون در پاها هستند دیده می‌شود. علائم آن شامل تورم، قرمزی، خارش و گاهی زخم در نواحی پایین ساق پا است.

درماتیت عصبی (Neurodermatitis)

در این نوع اگزما، خارش شدید و مزمن در یک ناحیه خاص بدن ایجاد می‌شود که در اثر خاراندن مداوم پوست ممکن است ضخیم، تیره یا زبر شود. استرس و اضطراب از عوامل تشدید کننده این نوع هستند.

هر نوع درماتیت ویژگی‌ها و عوامل محرک مخصوص به خود را دارد، اما همه آن‌ها در یک چیز مشترک هستند: التهاب مزمن یا حاد پوستی.

تفاوت اگزما و قارچ پوستی چیست؟

تفاوت اگزما و قارچ پوستی در منشا، علائم و روش درمان بسیار مهم است. اگزما یا درماتیت یک بیماری التهابی و غیر واگیر پوستی است که به دلیل واکنش‌های ایمنی، عوامل ژنتیکی یا تحریکات محیطی ایجاد می‌شود و با علائمی مانند خارش، خشکی، قرمزی و گاهی ترک خوردگی پوست همراه است. در مقابل، قارچ پوستی یک عفونت واگیردار ناشی از رشد بیش از حد قارچ‌ها (مانند درماتوفیت‌ها) در پوست است که به شکل ضایعات دایره‌ای با لبه‌های برجسته و مرکز روشن ظاهر می‌شود و ممکن است همراه با پوسته ریزی باشد. درمان اگزما بیشتر بر پایه داروهای ضدالتهاب و مرطوب کننده‌ها می‌باشد، در حالی که قارچ پوستی با داروهای ضدقارچ موضعی یا خوراکی درمان می‌شود. تشخیص صحیح این دو بیماری توسط متخصص پوست اهمیت زیادی دارد، چون درمان اشتباه می‌تواند شرایط را بدتر کند.

بیشتر بدانید: تزریق ژل لب؛ زیبایی و حجیم سازی لب‌ها

علائم و نشانه‌های بیماری اگزما چیست؟

اگزما می‌تواند بسته به نوع آن و شرایط فرد، علائم متفاوتی داشته باشد. شایع ترین نشانه‌های اگزما عبارتند از:

• خارش شدید (در بسیاری از موارد خارش اولین علامت است)
• خشکی پوست و کاهش رطوبت طبیعی
• قرمزی و التهاب
• تاول یا زخم‌های سطحی
• ترشح مایع یا پوسته پوسته شدن
• ضخیم شدن یا ترک خوردگی پوست در اثر خارش مزمن

این علائم ممکن است به صورت دوره‌ای تشدید شوند و گاه پس از فروکش کردن دوباره عود کنند.

آیا درماتیت درمان قطعی دارد؟

در حال حاضر، درمان قطعی و همیشگی برای اگزما یا درماتیت وجود ندارد، چرا که این بیماری مزمن است و با عوامل ژنتیکی و محیطی در ارتباط است. اما خبر خوب این است که با مراقبت‌های درست و درمان‌های مناسب می‌توان علائم را به خوبی کنترل کرد و دوره‌های عود را کاهش داد.

هدف از درمان، بهبود کیفیت زندگی، کاهش التهاب و خارش، و جلوگیری از عفونت‌های ثانویه است. انتخاب روش درمانی مناسب بستگی به نوع درماتیت، شدت آن و وضعیت سلامت عمومی بیمار دارد.

بیشتر بدانید: تزریق ژل بعد از هایفوتراپی؛ تثبیت چهره‌ای جوان و شاداب!

درماتیت عفونی چیست؟

درماتیت عفونی زمانی رخ می‌دهد که نواحی آسیب دیده پوست به دلیل خارش و ترک خوردگی، دچار عفونت باکتریایی، قارچی یا ویروسی شوند. استافیلوکوکوس اورئوس یکی از باکتری‌های شایعی است که در این نوع عفونت‌ها نقش دارد.

نشانه‌های درماتیت عفونی:

• افزایش قرمزی و تورم ناحیه
• ترشح مایع زرد یا چرک
• داغ شدن پوست در ناحیه درگیر
• درد یا سوزش
• تب در موارد شدید

در این موارد، درمان با آنتی بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی ضروری است. هرگونه تاخیر در درمان ممکن است به عوارض جدی منجر شود.

بیشتر بدانید: فیس آپ صورت؛ روشی نوین برای جوانسازی و پاکسازی پوست

انواع روش‌های درمان اگزما یا درماتیت

1. درمان‌های موضعی

• کورتیکواستروئیدها: موثر در کاهش التهاب و خارش (در کوتاه مدت)
• مرطوب کننده‌ها و کرم‌های ترمیمی: پایه و اساس درمان نگهدارنده
• مهارکننده‌های ایمنی موضعی: مانند تاکرولیموس یا پیمکرولیموس برای نواحی حساس

2. داروهای خوراکی

• آنتی هیستامین‌ها (برای کنترل خارش)
• داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی در موارد شدید (مثل سیکلوسپورین یا متوترکسات)

3. نوردرمانی (فتوتراپی)

استفاده از نور UVB برای درمان موارد مقاوم به درمان‌های دارویی. این روش تاثیر مثبتی بر کاهش التهاب دارد اما نیاز به دوره درمان مشخص و کنترل شده دارد.

بیشتر بدانید: درمان آکنه و جوش: راهنمای کامل برای داشتن پوستی صاف و شفاف

4. تغییر سبک زندگی و پرهیز از محرک‌ها

• اجتناب از استرس و اضطراب
• استفاده از صابون‌های ملایم و بدون عطر
• پرهیز از گرما و تعریق زیاد
• استفاده از لباس‌های نخی و آزاد
  

5. درمان‌های مکمل

• استفاده از روغن نارگیل، آلوئه ورا یا عصاره بابونه
• طب سوزنی یا مراقبه برای کاهش استرس

بهترین درمان اگزما با لیزر

یکی از روش‌های نوین و امیدوار کننده در درمان اگزما، استفاده از لیزر اگزایمر است. این نوع لیزر، اشعه‌ی UVB را به صورت متمرکز به ناحیه آسیب دیده می‌تاباند و باعث کاهش فعالیت سیستم ایمنی بیش فعال در آن ناحیه می‌شود.

مزایای لیزر درمانی:

• مناسب برای اگزماهای موضعی و مقاوم
• کاهش نیاز به داروهای خوراکی یا کورتون‌ها
• بدون درد و غیر تهاجمی
• بهبود قابل توجه علائم طی چند جلسه

این روش به خصوص برای نواحی محدود مانند دست، زانو، آرنج یا پشت گوش بسیار موثر است. لیزر درمانی باید تحت نظر پزشک متخصص پوست و مو دکتر محمد شیزرپور انجام شود.

سوالات متداول درباره اگزما

کلام آخر…

درماتیت یا اگزما یک بیماری پوستی مزمن و التهابی است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. هرچند درمان قطعی برای آن وجود ندارد، اما با تشخیص به موقع، پرهیز از عوامل محرک و بهره گیری از روش‌های نوین مانند لیزر، می‌توان به طور قابل توجهی علائم آن را کنترل کرد. آگاهی، مراقبت منظم از پوست، و مشاوره با پزشک متخصص از مهم ترین اصول موفقیت در کنترل اگزما هستند.